پهنه بندي زيست اقليمي استان چهارمحال و بختياري با استفاده از روشهاي آماري چند متغيره

سلطاني كوپائي سعيد، يغمائي ليلا، خداقلي مرتضي، صبوحي راضيه، مجله علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي، شماره 54، صفحه53-69.

چکیده:

آب و هوا يكي از مباحث مهم اكولوژي گياهي است و مسلما يكي از مهمترين عواملي است كه موجودات زنده و به ويژه گياهان را تحت تاثير قرار مي­دهد و موجب انتشار كلي آنها   مي­گردد. آب و هوا، اقاليم متفاوت و حوزه­هاي متنوع رستني­ها را بر روي زمين ايجاد مي­نمايد، فرم بيولوژيك گياهان را به وجود مي­آورد   و درنتيجه تغييرات زيادي در گياهان و تركيب آنها در نقاط مختلف كره   زمين   ظاهر ساخته، جوامع مختلف گياهي را مشخص   مي­نمايد و سبب تمايز آنها از يكديگرمي­گردد. اكثر طبقه­بندي­هاي اقليمي كه در ارتباط با اقليم­هاي رويشي انجام گرفته است متكي بر چند متغير محدود مانند دما، بارش و يا تلفيق آنها مي­باشد. حال آن­كه آب و هوا يك پديده مركب بوده و صرف استفاده از چند متغير محدود نمي­تواند گوياي اقليم يك ناحيه باشد، لذا در طبقه­بندي اقليم يك منطقه بايد اكثر عوامل آب و هوايي در نظر گرفته شود. در اين صورت بررسي اقليم با استفاده از متغيرهاي زياد مي­تواند عوامل موثر بر گسترش اجتماعات گياهي را به نحو دقيق‌تري روشن كند. در اين پژوهش به منظور تعيين پهنه­هاي زيست اقليم گياهي استان چهارمحال و بختياري   با استفاده از روش­هاي آماري چند متغيره، 71متغير اقليمي كه از نظر رستني­هاي طبيعي استان از اهميت بيشتري برخوردارند، انتخاب و با روش تحليل عاملي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تحليل عاملي نشان داد سه عامل اول كه 8/91 درصد از واريانس متغيرهاي اوليه را بازگو مي­كنند دما، بارش و تابش مي­باشند. سپس، بر اساس نتايج حاصل و با استفاده از روش تحليل خوشه­اي سلسله مراتبي به روش وارد، اقدام به پهنه­بندي اقاليم رويشي استان چهارمحال و بختياري   گرديد و پنج پهنه اقليم رويشي در اين استان شناسايي و نامگذاري گرديد. همچنين به منظور مقايسه نتايج اين تحقيق با روش­هاي ديگر طبقه بندي اقليمي، استان چهارمحال و بختياري با 4روش متداول تقسيم­بندي اقليمي (كوپن، گوسن، آمبرژه و دومارتن)، طبقه­بندي شد و نتايج آن با نتايج حاصل از پهنه­بندي اقليمي به روش آماري چند متغيره مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه روش آماري چندمتغيره پهنه­بندي و تفكيك بهتري را نسبت به ساير روش­ها انجام مي­دهد. در نهايت گونه­هاي غالب هر ناحيه اقليمي مشخص گرديد.